میتراییک،آلفا،شعر

بومی گری در شعر امروز: منوچهر آتشینوشته که به مناسبت یکصدمین سال تولد نیما یوشیج تنظیم گردیده و کوشیده شده در آن دو برایند زیبایی شناختی شعری در رابطه با خاستگاه طبیعی و بومی و در فضای فرهنگی اولیه ی شعر، از دو شاعر- یکی استاد پیشرو و دیگری شاگرد و دنباله رو- در دو منطقه مقابل یکدیگر( شمال و جنوب) مورد بررسی شتابان آمیزی قرار گیرد، به هیچ وجه قیاس و مقابله و امتیاز و نمره دادن و گرفتن نیست. به زبان ساده، این نوشته به پاسخ پرسشی و به درخواست دوستان ای نوشته شده که در کار تدوین کتابی درباره نیما، و مخصوصاً ویژگی‌های بومی آثار او هستند و به فکرشم رسیده که پاسخ من، به سبب خصوصیات آشکار بومی گری در شعرم، بر این مایه تازه یا کمتر بررسی شده، بتواند گره گشای نکاتی در چگونگی رابطه ی شعر و محیط و فرهنگ محیطی باشد که شاعر و شعر از آن برخاسته اند. بی تردید یکی از ویژگی های شعر نیما و از شاخص های عمده ی آن، دارا بودن صبغه و سلوک بومی گری است. آدم های کنجکاو هر شعری از نیما را بخوانند، جابه جا، رنگ ها و نشانه های طبیعت و زندگی و رسوم و رفتار و حتی گفتار مازندرانی را در آن خواهند یافت. این جلوه های سرزمینی گاه تصویری محض اند( مثل "کار شب پا" که روایت تراژیک یک پاینده ی مزرعه برنج است و تمامی عناصر به کار گرفته شده در آن "اوجا"،" تیر رنگ"،"کپه"،"بینجگر"،"کله سی"،"نپار"و... همه محلی اند، و نه تنها واژه ها و نام ها، که رفتارها و منظره ها نیز به سادگی و روشنی یادآور زندگی و مزارع برنج و جنگل ها و جانوران شمالند.)گاه، جاها و جلوه های آشکار طبیعت و نام های خاص، محور و قائمه شعر و حتی فکر شعر قرار می گیرند به یاری واژه‌ها و اصطلاحات خاص، اندیشه‌های- چه بسا سیاسی- را بازگو می کنند:( صبح پیدا شده از میتراییک،آلفا،شعر...

​​​​کوروش صفوی در کتاب جدید خود که با عنوان «آشنایی با نظریه‌های نقد ادبی» منتشر شده، اقدام به تألیف اثری متفاوت در زمینه نقد و نظریه ادبی کرده است.به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تداوم ترجمه و انتشار کتاب‌های متعدد درباره نقد و نظریه‌های ادبی چند سالی است که سبب شده است تا قفسه‌های لاغر کتابخانه‌های ما، در این سال‌ها از این نظر پرحجم‌تر به نظر آید. اما مدتی است که اهل نقد و نظر این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا می‌توان با این دست از آثار به بررسی متون ادبی پرداخت و مهمتر از آن، آیا می‌توان به نظریه‌های ادبی متولد شده در غرب، آثار فارسی را سنجید و بررسی کرد؛ چنان که این روزها در دانشگاه‌های کشور صورت می‌گیرد؟یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که در منابع ترجمه شده نقد مطرح می‌شود، تکراری و عدم پاسخگویی به پرسش‌های اساسی مخاطبان است. در اکثر این دست از آثار، مخاطب با یکسری اطلاعات دسته‌بندی شده، عمدتاً بر اساس تاریخ پیدایش، مواجه است که مؤلف در آن، اطلاعاتی را دسته‌بندی و نویسندگانی را معرفی می‌کند. گاه نیز تکرار مطالب در بخشی از این آثار دیده می‌شود. همین موضوع و کلی‌گویی‌های رایج در این زمینه، مخاطب فارسی‌زبان را که عمدتاً در فضای ادبی کشور الگویی موفق از نقد کمتر می‌یابد، سردرگم می‌کند.کوروش صفوی، استاد دانشگاه و پژوهشگر، با در نظر گرفتن مشکلات موجود در کتاب‌های منتشر شده در این سال‌ها در حوزه نقد و نظریه ادبی، اقدام به تألیف اثری در این زمینه اما متفاوت با کارهای پیشین کرده است. او در «آشنایی با نظریه‌های نقد ادبی» به مشکلات موجود در کتاب‌های منتشر شده در زمینه نقد و نظریه ادبی می‌پردازد و در این رابطه می‌نویسد: از زمانه رولان بارت به بعد، هر کتابی را که درباره نقد ادبی یا نظر میتراییک،آلفا،شعر...

تا اکنون کتاب های شتابزده ای راجع به فرم و فرمالیسم چاپ شده است .از رستاخیز کلمات شفیعی ی کدکنی تا آیین صورتگری ،طاووسی.حرکت اسب بررسی کامل فرم در موسیقی و نقاشی و معماری تا شعر را در دل خود دارد.چیستی و چرایی فرم و فرمالیسم. دیدگاه هگلی و کانتی . خودخواهی مارکسیست ها و جدالشان با فرمالیست ها و تمسخر آنان ،تحقیر "پراپ" که کار بزرگ و وطن دوستانه ی " ریخت شناسی قصه های پریان"...همه در حرکت اسب قرار گدفته اند.سعی شده است در این کتاب به ساده ترین روش ممکن فرم و فرمالیست شرح داده شود.انگار گنده گویی و نامفهوم حرف زدن دال بر دانایی بیشتر است ؟!باید دانست : ساده انتقال دادن مطالب،موجب تاکید و استقرار دانایی می گردد و گنده گویان خود از دریافت عاجز بوده که عدم انتقال را پشت چند کلمه و روش نامفهوم ،پنهان می سازند".ترتیب و شماره ی مطالب طرز پی در پی بودن مطالب کتاب است. میتراییک،آلفا،شعر...

آیین صورتگری 94فرم چیست؟«حیات شعر در جوش خوردن و دستکاری کردن کلمات پر معنایی است که قالبی منحصر به فرد برای انتقال همان تجربۀ خاص گرفته اند. این قالب منحصر به فرد فرم است. تجربۀ اولیه یا همان چیزی که پل والری« هدیۀ خدایان » می دانست البته بدون فرم است. الیزابت درو از سر ویلیام تمپل نقل می کند : «شعر به یک ذهن بسیار آرام برای خلق شدن و یک آرامش بسیار برای ارزیابی و تصحیح نیاز دارد : هردو باید روی یک درخت و در یک زمان باشد ، هم گل و هم میوه » درو ادامه می دهد:فرم یک شعر نماد وحدت و هماهنگی یک بینش درونی است، و باید هر چیزی را که به تجربۀ شاعر مربوط می شود خلق ، کنترل و منتقل کند : قالب ذهنی که آن تجربه در آن به وجود آمده است ، احساسی که بر می انگیزد، معانی تلویحی که از آن مستفاد می شود ، پیامد های احتمالی آن ، لحن و آوا و رنگ و جو مخصوص آن.در واقع می توان چنین استدلال کرد که از آن جایی که فرم تجسم بیرونی حسی درونی است پس باید با آن همخوانی داشته باشد.همانطور که گفته شد شعر تجربه ای درونی است که با کمک کلمات و در قالبی مخصوص به خود روی کاغذ آورده می شود. بنابر این نمی توان تمام تجربیات انسان را با یک قالب و یک ساختار بیان کرد، همان گونه که انسانی که خوشحال است لبش را به خنده باز می کند اما فردی که ناراحت است لبش را به گریه جمع میکند. حس شادی باید با کلمات و تصاویر شاد بیان شود و حس غم با کلمات کدر و سیاه. آوا ، رنگ ، دستور زبان ، تصاویر ، نماد ها ، و... که بیانگر حس حماسی هستند باید حماسی و برانگیزاننده باشند. موهای رودابه باید آن قدر بلند باشد که ذال با گرفتن آن مو ها به بالا صعود کند :کمندی گشاد او ز سرو بلند که از مشک آن سان نپیچد کمندخم اندر خم و مار بر مار بر بران غبغبش نا میتراییک،آلفا،شعر...

کوچک بودیم
در محلات و کوچه ها
با تفنگ های چوبی بازی می کردیم
همینکه به کوچه ی بعدی رسیدیم
دست در دست ترانه ای
به یکباره بزرگ شدیم !

تفنگ های چوبی
راستکی شدند
و ما میان بازی احزاب
همدیگر را
نشانه می رفتیم!

انگارتنها لباس ها مقدس بودند!
و آدم ها روح همدیگر را
از مگسک می پراندند !

رامین یوسفی

میتراییک،آلفا،شعر...